- امام صادق علیه السلام: دعا کن و مگو که کار از کار گذشته است. زیرا دعا، عین عبادت است. خداوند می فرماید: «کسانی که از عبادت من گردن فرازی کنند؛ به زودی با خواری به دوزخ در می آیند.» و فرموده است: «مرا بخوانید تا پاسختان دهم.»
- امام صادق علیه السلام: خداوند به وسیله ی دعا آنچه را که می داند برای آن به درگاهش دعا می شود و او، آن را اجابت می نماید، دفع می کند و اگر بنده به آن دعا موفق نشده بود، هرآینه به او بلایی می رسید که ریشه اش را از زمین می کند.
- امام علی علیه السلام: دعا کلید های کامیابی و رمز های رستگاری است و بهترین دعا دعایی است که از سینه ی پاک و دلی پارسا برآید. مناجات مایه ی نجات است و اخلاص، مایه ی خلاص. پس هرگاه هراس و بی تابی بالا گرفت به خدا باید پناه جست.
- امام صادق علیه السلام: هرگاه به یکی از شما رقت قلب دست داد، دعا کند. زیرا قلب تا خالص نشود رقت نمی یابد.
- امام صادق علیه السلام: لقمان به فرزندش گفت: «...وقتی بر مرکب خویش سواری، به خواندن کتاب خدا بپرداز، وقتی سرگرم کار هستی تسبیح بگو، و هرگاه که تنها بودی به دعا مشغول شو.»
- پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله به علی علیه السلام فرمود: به برکت وجود امامان از نسل توست که به امتم باران داده می شود و دعایشان مستجاب می شود، خداوند، بلا را از آنان برمیگرداند و رحمت، از آسمان فرود می آید.
- پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله : هرگاه فردی از شما دعا می کند، تقاضاهای بزرگ بنماید؛ زیرا بر خداوند هیچ چیز بزرگ (سنگین) نمی آید.
- امام علی علیه السلام: دعا کردن را پنج موقع مغتنم شمارید: هنگام خواندن قرآن، هنگام اذان، هنگام بارش باران، هنگام برخورد دو صف برای شهادت و هنگام دعای ستمدیده. زیرا هیچ مانعی میان آن و عرش نیست.
- امام باقر علیه السلام می فرماید: خداوند از میان بندگان مومنش بنده ای را که بیشتر دعا کند دوست می دارد. پس بر شما باد دعا کردن در سحرگاهان تا طلوع خورشید؛ زیرا این، وقتی است که در آن درهای آسمان باز می شود و روزی ها تقسیم می شود و حاجت های بزرگ برآورده می گردد.
- امام صادق علیه السلام: جدم می فرمود:«در دعا کردن پیش دستی کنید؛ زیرا بنده، چنان چه اهل دعا باشد وقتی بلایی بر او نازل شود و دعا کند، گفته می شود:«صدایی آشناست!» و چنان چه اهل دعای بسیار نباشد، وقتی بلایی بر او نازل شود و دعا کند، گفته می شود:«تا به حال کجا بودی؟!»
- امام صادق علیه السلام: هرگاه حاجتی داشتی، وضو بگیر و دو رکعت نماز بخوان، سپس حمد و ثنای خدا را به جای بیاور و نعمت هایش را یاد کن، آنگاه دعایت اجابت می شود.
- امام صادق علیه السلام : هرکه شب را با وضو بخوابد، آن شب، بسترش مسجد اوست و اگر برخیزد و نماز بخواند و سپس به ذکر خدا بپردازد، هرچه از خدا بخواهد، به او عطا می فرماید.
-
پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله : هرکس دعایش را به همه ی مردان و زنان مومن تعمیم دهد، دعایش مستجاب می شود.
-
سپاس خداى را سزاست بر هر نعمتى كه بر من ارزانى داشته يا موجود مى باشد.
- پيامبر خدا صلىاللهعليهوآله : دعا، كليد حاجت است و لقمههاى حلال، دندانه هاى آن كليدند.
- پیامبر خدا صلىاللهعليهوآله : خداوند عزّوجل شرم میکند از بندهاش که با جماعت ، نماز بخواند و سپس حاجتش را از او بخواهد و برود و حاجتش را برآوده نسازد.
- امام صادق عليهالسلام : دعا، مخزن اجابت است، همچنان كه ابر مخزن باران است.
- پیامبر خدا صلىاللهعليهوآله : ناتوانترین مردم كسی است كه از دعا كردن ناتوان باشد.
- پیامبر اکرم صلىاللهعليهوآله : ترک دعا گناه است.
شرح و ترجمه کامل دعای افتتاح - بخش آخر
شرح و ترجمه کامل دعای افتتاح - بخش آخر
اللَّهُمَّ أَظْهِرْ بِهِ دِینَک وَ سُنَّهَ نَبِیِّک حَتَّی لَا یَسْتَخْفِیَ بِشَیْ ءٍ مِنَ الْحَقِّ مَخَافَهَ أَحَدٍ مِنَ الْخَلْقِ
خدایا! به وسیله امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف دین خویش و سنت پیامبرت را آشکار گردان، به صورتی که دیگر، به سبب ترس از کسی، چیزی از حق مخفی نماند.
نکته ها
# مرور منابع مهدویت این نکته را روشن می سازد که یکی از رخدادهایی که در پی برپایی حکومت جهانی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف تحقق می یابد، آشکاری و اظهار کامل دین و آیین اسلام است. این مطلب در این بخش از دعای
# در چگونگی اظهار دین و سنت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به دست امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف از روایات چنین به دست می آید که آن حضرت به روش پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم با زشتی ها و پلیدی ها مبارزه می کند و در نهایت اسلام ناب را پایدار می کند.
در حدیثی چنین وارد شده است: «عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ عليهالسلام عَنِ الْقَائِمِ عَجَّلَ اللَّهُ فَرَجَهُ إِذَا قَامَ بِأَیِّ سِیرَهٍ یَسِیرُ فِی النَّاسِ؟ فَقَالَ: بِسِیرَهِ مَا سَارَ بِهِ رَسُولُ اللَّهِ صلىاللهعليهوآله حَتَّی یُظْهِرَ الْإِسْلَامَ. قُلْتُ: وَ مَا کانَتْ سِیرَهُ رَسُولِ اللَّهِ صلىاللهعليهوآله ؟ قَالَ :أَبْطَلَ مَا کانَ فِی الْجَاهِلِیَّهِ وَ اسْتَقْبَلَ النَّاسَ بِالْعَدْلِ وَ کذَلِک الْقَائِمُ عليهالسلام إِذَا قَامَ یُبْطِلُ مَا کانَ فِی الْهُدْنَهِ مِمَّا کانَ فِی أَیْدِی النَّاسِ وَ یَسْتَقْبِلُ بِهِمُ الْعَدْلَ؛
محمد بن مسلم می گوید از امام باقر عليهالسلام درباره حضرت قائم پرسیدم که وقتی قیام کند، به چه روشی میان مردم رفتار می کند؟
حضرت فرمود: به همان روشی رفتار می کند که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم رفتار می کرد تا جایی که اسلام را آشکار کند.
عرض کردم: روش رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم چگونه بود؟ حضرت فرمود: ایشان آن چه از جاهلیت در میان مردم رواج داشت را باطل کرد و در میان مردم با عدالت رفتار می کرد. همچنین است حضرت قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف که وقتی حکومت خود را برپا کند، احکامی که معطل مانده اند را اجرا، و با مردم به عدالت رفتار می کند». در جامعه خواهد بود؛ همان طور که در برخی منابع تصریح شده است: «... اللَّهُمَّ جَدِّدْ بِهِ مَا مُحِیَ مِنْ دِینِک وَ أَحْیِ بِهِ مَا بُدِّلَ مِنْ کتَابِک وَ أَظْهِرْ بِهِ مَا غُیِّرَ مِنْ حُکمِک حَتَّی یَعُودَ دِینُک بِهِ وَ عَلَی یَدَیْهِ غَضّاً جَدِیداً خَالِصاً مُخْلَصاً لَا شَک فِیهِ وَ لَا شُبْهَهَ مَعَهُ وَ لَا بَاطِلَ عِنْدَهُ وَ لَا بِدْعَهَ لَدَیْهِ؛ خدایا! آن چه از دین و آیین تو محو شده است، به وسیله امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف دوباره برپا کن و آن چه از کتاب تو اجرا نمی شود، زنده کن و آن چه از احکام تو تغییر یافته، به وسیله حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف آشکار فرما، تا این که آیین تو به وسیله آن حضرت و به دست آن جناب به حالت نخست باز گردد، در حالی که تازه، شاداب، خالص و ناب است و هیچ شک و شبهه ای همراه آن نیست و از هر گونه باطل و بدعت دور است».
# نکته دیگری که پیرامون اظهار اسلام در دوره ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف بایسته به یادآوری است این که در آن زمان، دین مبین اسلام فراگیر شده و همه به آیین توحیدی روی می آورند.
در حدیثی از مولای متقیان، حضرت علی عليهالسلام ذیل این آیه شریفه «هُوَ الَّذی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَ دینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کلِّه؛ او کسی است که رسولش را با هدایت و آیین حق فرستاد، تا آن را بر همه آیین ها غالب گرداند » می فرماید: «أَ ظَهَرَ ذَلِک بَعْدُ کلَّا وَ الَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ حَتَّی لَایَبْقَی قَرْیَهٌ إِلَّا وَ نُودِیَ فِیهَا بِشَهَادَهِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ بُکرَهً وَ عَشِیّا؛ آیا تاکنون دین الهی بر همه ادیان غلبه پیدا کرده؟ حاشا! به خدا سوگند، این امر تحقق نمی یابد تا زمانی که هیچ روستایی باقی نماند مگر این که در آن هر صبح و شام، فریاد شهادت به یگانگی خدای متعال و نبوت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم بلند شود».
پیام ها
1. در اسلام ناب، به همان میزان که قرآن کریم اهمیت دارد و اجرای دستورات کتاب الله ارزشمند است، دستورات و روش زندگیِ فرستاده خدا صلی الله علیه و آله و سلم نیز با ارزش است. (اللَّهُمَّ أَظْهِرْ بِهِ دِینَک وَ سُنَّهَ نَبِیِّک)
2. حکومت اسلامی باید آن قدر قدرتمند شود که هیچ کس به سبب ترس از دشمنان، حق را کنار نگذارد و رسیدن به این هدف، در راستای حکومت ناب مهدوی است. (حَتَّی لَا یَسْتَخْفِیَ بِشَیْ ءٍ مِنَ الْحَقِّ مَخَافَهَ أَحَدٍ مِنَ الْخَلْقِ)
اللَّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَیْک فِی دَوْلَهٍ کرِیمَهٍ تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلَامَ وَ أَهْلَهُ وَ تُذِلُّ بِهَا النِّفَاقَ وَ أَهْلَهُ وَ تَجْعَلُنَا فیها مِنَ الدُّعَاهِ إِلَی طَاعَتِک وَ الْقَادَهِ إِلَی سَبِیلِک وَ تَرْزُقُنَا بِهَا کرَامَهَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ
خدایا! ما اشتیاق خود را به دولت ارزشمند (مهدوی) به سوی تو ابراز می کنیم، دولتی که به وسیله آن، اسلام و مسلمانان را عزت می بخشی، نفاق و منافقان را ذلیل و خوار می کنی، ما را در آن دولت از کسانی قرار می دهی که دیگران را به فرمانبرداری از تو فرا می خوانند و مردم را به سوی تو رهبری می کنند و به سبب چنین دولتی شرافت دنیا و آخرت را نصیب ما کنی.
نکته ها
# «رغبت» به معنی میل شدید و اشتیاق فراوان است. در دوره غیبت، حال درونی اهل ایمان نسبت به برپایی حکومت عدل الهی، این گونه است. (اللَّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَیْک فِی دَوْلَهٍ کرِیمَهٍ)
# نکته قابل تأمل در این فراز، آن است که به خدای متعال عرض می شود رغبت به سوی تو است، ولی متعلّق رغبت، دولت کریمه است. (اللَّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَیْک فِی دَوْلَهٍ کرِیمَهٍ)
# دولت کریمه یعنی دولتی ارزشمند و پسندیده که توانایی تأمین منفعت های دنیا و آخرت انسان را دارد.
# با مرور آیات قرآن کریم و روایات، ویژگی های متعددی را می توان برایدولت کریمه به دست آورد. در این فراز از دعای شریف افتتاح، دو ویژگی مورد توجه قرار گرفته است: الف) اسلام و مسلمانان به وسیله آن عزیز می شوند؛ ب) نفاق و منافقان به وسیله آن خوار و ذلیل می شوند. (تُعِزُّ بِها الْإِسْلَامَ وَ أَهْلَهُ وَ تُذِلُّ بِهَا النِّفَاقَ وَ أَهْلَهُ)
# در حدیثی که حذیفه از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم روایت کرده، چنین نمایان است که در عصر ظهور، عزت اسلام با نابودی ستمگران همراه است: «... فإذا أراد الله عز و جل أن یعید الإسلام عزیزا قصم کل جبار عنید و هو القادر علی ما یشاء أن یصلح أمه بعد فسادها. فقال صلىاللهعليهوآله : یا حذیفه لو لم یبق من الدنیا إلا یوم واحد لطول الله ذلک الیوم حتی یملک رجل من أهل بیتی...؛
هنگامی که خدای متعال اراده کند اسلام را به عزت خود بازگرداند، هر جباری را نابود می کند و او به چیزی که بخواهد قادر است و می تواند امتی را پس از تباهی اش اصلاح کند. ای حذیفه! اگر از دنیا تنها یک روز باقی مانده باشد، خدا آن روز را آن قدر طولانی خواهد کرد که مردی از خاندان من حکومت را به دست بگیرد».
# نشانه دولت کریمه الهی این است که در آن، راه مؤمنان برای فراخواندنِ دیگران به اطاعت از خدا باز باشد. (وَ تَجْعَلُنَا فی ها مِنَ الدُّعَاهِ إِلَی طَاعَتِک وَ الْقَادَهِ إِلَی سَبِیلِک)
# «القاده» جمع «قائد» و به معنی کسی است که پیشاپیش جمعیت راه می رود و آن ها را راهنمایی می کند. برعکس «سائق» که پشت سرِ جمعیت قرار می گیرد و آن ها را هدایت می کند. (تَجْعَلُنَا فیها مِنَ...الْقَادَهِ إِلَی سَبِیلِک)
# اهالی دولت و حکومت مهدوی، هم به کرامت و آقایی دنیا می رسند و هم به کرامت و آقایی آخرت. (تَرْزُقُنَا بِهَا کرَامَهَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ)
پیام ها
1. در دوره غیبت نباید نسبت به برپایی حکومت عدل الهی بی تفاوت بود؛ بلکه باید رغبت و اشتیاق خود را نسبت به آن ابراز کرد. (اللَّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَیْک فِی دَوْلَهٍ کرِیمَهٍ...)
2. عزت نهادن به اسلام و مسلمانان و اظهار تنفر از نفاق و طلبِ خواری منافقان در راستای ارزش های الهی است. (دَوْلَهٍ کرِیمَهٍ تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلَامَ وَ أَهْلَهُ وَ تُذِلُّ بِهَا النِّفَاقَ وَ أَهْلَهُ)
3. وقتی دولت و حکومتی الهی شد، انسان مؤمن، برای پیش بردِ اهداف اسلامی، در آن سهیم می شود. (وَ تَجْعَلُنَا فیها مِنَ الدُّعَاهِ إِلَی طَاعَتِک وَ الْقَادَهِ إِلَی سَبِیلِک)
4. در پیمودن راه خدای متعال و کمک رسانی به اداره جامعه مهدوی، باید پیشرو بود. (وَ الْقَادَهِ إِلَی سَبِیلِک)
5. کسی که می خواهد دیگران را در راه خدا رهبری کند، خودش باید جلوتر از بقیه باشد. ( وَ الْقَادَهِ إِلَی سَبِیلِک)
6. فرق رهبران و راهنمایانِ راه خدا با دیگر رهبران و راهنمایان در این است که در راه خدا، رهبر جلوتر می رود و به دیگران می گوید: «بیا»؛ در حالی رهبران راه های دیگر، عقب می ایستند و می گویند: «برو». (وَ الْقَادَهِ إِلَی سَبِیلِک)
7. اگر خواهان عزت و سربلندی در حکومت مهدوی هستیم، باید از نفاق و دورویی به دور باشیم. (تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلَامَ وَ أَهْلَهُ وَ تُذِلُّ بِهَا النِّفَاقَ وَ أَهْلَهُ)
اللَّهُمَّ مَا عَرَّفْتَنَا مِنَ الْحَقِّ فَحَمِّلْنَاهُ وَ مَا قَصُرْنَا عَنْهُ فَبَلِّغْنَاهُ (وَ اهْدِنَا لِمَا اخْتُلِفَ فِیهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِک إِنَّک تَهْدِی مَنْ تَشَاءُ إِلَی صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ)
خدایا! ما را به آن چه از حق به ما شناساندی وادار، و ما را به آن مقدار از حق که به آن نرسیدیم برسان (و ما را به اذن خویش، به آن چه از حق، مورد اختلاف است، هدایت فرما. به درستی که تو هر که را بخواهی به راه مستقیم هدایت می کنی).
نکته ها
# «معرفت» یعنی ادراک و راه یابی به چیزی همراه با تفکر و تدبر در آثارِ آن. از این رو، با یک آگاهیِ سطحی، بسیار متفاوت است.
# باید در کنار شناخت حق، از خداوند بخواهیم که توفیق رفتارِ بر اساس آن را نیز به ما بدهد. (اللَّهُمَّ مَا عَرَّفْتَنَا مِنَ الْحَقِّ فَحَمِّلْنَاهُ)
# یادآوری این نکته بایسته است که در منابع روایی، اهل بیت عليهمالسلام به عنوان همراهانِ جدانشدنی، محل، معدن، سرچشمه و هدف حق معرفی شده اند. چنان که در زیارت جامعه کبیره خطاب به آن بزرگواران چنین می گوییم: «... وَ الْحَقُّ مَعَکمْ وَ فِیکمْ وَ مِنْکمْ وَ إِلَیْکمْ وَ أَنْتُمْ أَهْلُهُ وَ مَعْدِنُهُ...».
# بلوغ یعنی رسیدن به نهایت درجۀ یک هدف. در راه رسیدن به حق نباید به اندک اکتفا کرد. ( وَ مَا قَصُرْنَا عَنْهُ فَبَلِّغْنَاهُ )
پیام ها
1. به هر مقدار از حق که دست پیدا کردیم، باید آن را غنیمت بشمریم و طبق آن رفتار کنیم. ( مِنَ الْحَقِّ)
2. شناخت به تنهایی کافی نیست؛ بلکه رفتار و کردار نیز باید مطابق حق باشد. (اللَّهُمَّ مَا عَرَّفْتَنَا مِنَ الْحَقِّ فَحَمِّلْنَاهُ)
3. همیشه باید در راه رشد و کمال قدم برداریم و در پی حقایقی باشیم که هنوز به آن ها نرسیده ایم. (وَ مَا قَصُرْنَا عَنْهُ فَبَلِّغْنَاهُ)
4. دست یابی به حق، رسیدن به صراط مستقیم است. (وَ اهْدِنَا لِمَا اخْتُلِفَ فِیهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِک إِنَّک تَهْدِی مَنْ تَشَاءُ إِلَی صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ)
5. در اختلافات باید از خدا هدایت به سوی حق را درخواست کرد. (وَ اهْدِنَا لِمَا اخْتُلِفَ فِیهِ مِنَ الْحَقِّ)
اللَّهُمَّ الْمُمْ بِهِ شَعْثَنَا وَ اشْعَبْ بِهِ صَدْعَنَا وَ ارْتُقْ بِهِ فَتْقَنَا وَ کثِّرْ بِهِ قِلَّتَنَا وَ أَعْزِزْ بِهِ ذِلَّتَنَا وَ أَغْنِ بِهِ عَائِلَنَا وَ اقْضِ بِهِ عَنْ مَغْرَمِنَا وَ اجْبُرْ بِهِ فَقْرَنَا وَ سُدَّ بِهِ خَلَّتَنَا وَ یَسِّرْ بِهِ عُسْرَنَا وَ بَیِّضْ بِهِ وُجُوهَنَا وَ فُک بِهِ أَسْرَنَا وَ أَنْجِحْ بِهِ طَلِبَتَنَا وَ أَنْجِزْ بِهِ مَوَاعِیدَنَا وَ اسْتَجِبْ بِهِ دَعْوَتَنَا وَ أَعْطِنَا بِهِ سُؤْلَنَا وَ بَلِّغْنَا بِهِ مِنَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ آمَالَنَا وَ أَعْطِنَا بِهِ فَوْقَ رَغْبَتِنَا یَا خَیْرَ الْمَسْئُولِینَ وَ أَوْسَعَ الْمُعْطِینَ اشْفِ بِهِ صُدُورَنَا وَ أَذْهِبْ بِهِ غَیْظَ قُلُوبِنَا وَ اهْدِنَا بِهِ لِمَا اخْتُلِفَ فِیهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِک إِنَّک تَهْدِی مَنْ تَشَاءُ إِلَی صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ وَ انْصُرْنَا بِهِ عَلَی عَدُوِّک وَ عَدُوِّنَا إِلَهَ الْحَقِّ آمِینَ
خدایا! تفرقه و پراکندگی ما را به وسیله او (امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف) به نزدیکی و یگانگی تبدیل گردان، چند دستگی ما را اصلاح کن، از هم گسیختگی ما را نظم ببخش و ما را به هم پیوسته کن، به سبب او جمعیت اندک ما را بسیار گردان، خواری ما را به عزت تبدیل کن، فقر ما را تو جبران فرما، بدهکاری های [مادی و معنوی] ما را خاتمه ده، تنگدستی ما را اصلاح فرما، از شکاف میان ما جلوگیری کن.
[خدایا!] به وسیله امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف سختی زندگی ما را به آسانی تبدیل کن، چهره های ما را سفید و روشن گردان و اسیران ما را آزادی ببخش. [خدایا!] به وسیله او خواسته های ما را برآورده فرما و آن چه به ما وعده داده ای قطعی کن. به سبب او دعای ما را پاسخ ده و تقاضاهایمان را عطا فرما. [خدایا!] به وسیله امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف ما را به آنچه از دنیا و آخرت آرزو داریم برسان و بیشتر از آن چه می خواهیم به ما بده.
ای خدایی که بهتر از تو کسی نیست که از او درخواست کنیم و ای خدایی که بیشتر از هر کسی عطا می کنی! [داغِ] سینه های ما را به وسیله امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف شفا بخش و خشمِ دل های ما را به سبب او برطرف فرما. به سبب او ما را هدایت کن تا در آن چه که از حق مورد اختلاف است، به اذن تو هدایت شویم. به درستی که تو هر که را بخواهی به راه مستقیم هدایت می کنی. [خدایا!] به وسیله امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف ما را بر کسانی که دشمن تو و ما هستند یاری کن. ای خدای حق! دعای ما را مستجاب کن.
نکته ها
# هر چند وقتی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف ظهور کند، اختلافات و چند دستگی ها به برکت ظهور آن حضرت از بین می رود، ولی با توجه به این که در این بخش از دعا از واژه «بهِ » استفاده شده و نه «بظهوره»، شاید بتوان چنین استفاده کرد که در دوره غیبت نیز امکان آن وجود دارد که به سبب و به وسیله امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف بسیاری از گرفتاری های جامعه شیعه از بین برود.
# ظاهر این فراز از دعای افتتاح، درخواست رفع نقص ها و از بین رفتن عیب ها است؛ ولی به نظر می رسد که می توان از زاویه آسیب شناسیِ جامعه شیعی نیز به آن نگاه کرد. به این معنی که جامعه ای می تواند به معنی حقیقی «مهدوی» باشد که این آسیب و آفت ها را از خود دور کند.
# روشن است که نتیجه پیروی از هوس های نفسانی، فاصله گرفتن از عهد بندگیِ خدای متعال است و بر پایه توقیعی که از امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف برای مرحوم شیخ مفید صادر شد، همین عهدشکنی، دوریِ از امام را در پی داشته و دارد. در آن توقیع آمده است: «...وَ لَوْ أَنَّ أَشْیَاعَنَا وَفَّقَهُمْ اللَّهُ لِطَاعَتِهِ عَلَی اجْتِمَاعٍ مِنَ الْقُلُوبِ فِی الْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ عَلَیْهِمْ لَمَا تَأَخَّرَ عَنْهُمُ الْیُمْنُ بِلِقَائِنَا وَ لَتَعَجَّلَتْ لَهُمُ السَّعَادَهُ بِمُشَاهَدَتِنَا عَلَی حَقِّ الْمَعْرِفَهِ وَ صِدْقِهَا مِنْهُمْ بِنَا...؛ اگر شیعیان ما _ که خدا، ایشان را بر اطاعت خود موفق کند _ دل هایشان در وفاداری به عهدشان جمع بود، هرگز ملاقات ما با آنها به تأخیر نمی افتاد و سعادت دیدارِ ما با معرفت تمام برای آنها به سرعت محقق می شد». # نقص ها و عیب ها علل و اسبابی دارند که امام معصوم و حجت خدا با جلب توجه پیروان خود به آن ها، در پی رفع آن از راه طبیعی است. درست همانندِ زمانی که ما سراغ پزشک می رویم و از او می خواهیم بیماری ما را درمان کند و او با تجویزِ دارو در صدد ریشه کنیِ اسباب بیماری برمی آید. از این رو وقتی ما در پی از بین رفتنِ ذلتمان به واسطه امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف هستیم، باید توجه کنیم که امام برای این مسئله چه راهی را پیشِ پای ما قرار می دهند.
اگر این نگاه را به ادعیه بپذیریم، وقتی دراین فراز از دعای شریف افتتاح از خدای متعال می خواهیم که « و أَعْزِزْ بِهِ ذِلَّتَنَا...» در پیِ آن خواهیم بود که آن چه به عنوانِ سببِ ذلت در فرمایشات اولیای خدا، به ویژه امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف بیان شده را شناسایی کنیم و از بین ببریم. این روش، خود نوعی رسیدن به عزت به سببِ امام است.
با توجه به این مطالب، وقتی به توقیع امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف به شیخ مفید نگاه می کنیم، چنین می بینیم: «...وَ مَعْرِفَتُنَا بِالذُّلِّ الَّذِی أَصَابَکمْ مُذْ جَنَحَ کثِیرٌ مِنْکمْ إِلَی مَا کانَ السَّلَفُ الصَّالِحُ عَنْهُ شَاسِعاً وَ نَبَذُوا الْعَهْدَ الْمَأْخُوذَ وَراءَ ظُهُورِهِمْ کأَنَّهُمْ لا یَعْلَمُونَ؛ و ما از ذلتی که به شما رسیده آگاهیم و این از زمانی بوده که بسیاری از شما کارهای زشتی که پیشینیانِ صالح از آن ها دوری می کردند را مرتکب شده و عهد الهی را آن چنان که گویا از آن خبر ندارید، پشت سر انداختید». با توجه به این توقیع، راه بیرون رفت از ذلتِ جامعه شیعه، دوری از زشتی ها و پایداری به پیمان الهی است.
# در مکتب مهدوی، دنیا و آخرت در کنار هم در نظر گرفته می شوند. (وَ بَلِّغْنَا بِهِ مِنَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ آمَالَنَا)
پیام ها
1. بهترین عامل برای اتحاد جامعه، جمع شدن بر محور ولیّ خدا، امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف است. (اللَّهُمَّ الْمُمْ بِهِ شَعْثَنَا)
2. در جامعه مهدوی، مردم، یک دل و یک پارچه اند. (اللَّهُمَّ الْمُمْ بِهِ شَعْثَنَا)
3. جامعه مهدوی از تفرقه، پراکندگی، چنددستگی و هرگونه نابسامانی به دور است. (اشْعَبْ بِهِ صَدْعَنَا وَ ارْتُقْ بِهِ فَتْقَنَا... )
4. جامعه مهدوی با محوریت ولیّ خدا، پیوسته در حال برطرف کردنِ عیب ها و نقص های خود است. (الْمُمْ بِهِ...وَ اشْعَبْ بِهِ...وَ ارْتُقْ بِهِ...کثِّرْ بِهِ...أَعْزِزْ بِهِ...)
5. هر چه عیب و نقص است، از جانب ما است. (شَعْثَنَا... صَدْعَنَا... فَتْقَنَا... قِلَّتَنَا... ذِلَّتَنَا... عَائِلَنَا... مَغْرَمِنَا...)
6. شیعیان در دورانِ دوری از امام، خوش نیستند؛ بلکه سینه هایشان داغ دار و دل هایشان ناراحت است. (اشْفِ بِهِ صُدُورَنَا وَ أَذْهِبْ بِهِ غَیْظَ قُلُوبِنَا)
7. اگر ما در راه خدا باشیم، دشمنان خدا همان دشمنان ما هستند. (انْصُرْنَا بِهِ عَلَی عَدُوِّک وَ عَدُوِّنَا...)
8. درخواست انسان ها به اندازه ظرفیت آن ها است، و ظرفیت ما هر مقدار هم که باشد اندک است. پس بخشی از درخواست هایمان را به خودِ خدا واگذار کنیم. (أَعْطِنَا بِهِ فَوْقَ رَغْبَتِنَا)
اللَّهُمَّ إِنَّا نَشْکو إِلَیْک فَقْدَ نَبِیِّنَا صَلَوَاتُک عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ غَیْبَهَ وَلِیِّنَا وَ کثْرَهَ عَدُوِّنَا وَ قِلَّهَ عَدَدِنَا وَ شِدَّهَ الْفِتَنِ بِنَا وَ تَظَاهُرَ الزَّمَانِ عَلَیْنَا فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَعِنَّا عَلَی ذَلِک بِفَتْحٍ منک تُعَجِّلُهُ وَ بِضُرٍّ تَکشِفُهُ وَ نَصْرٍ تُعِزُّهُ وَ سُلْطَانِ حَقٍّ تُظْهِرُهُ وَ رَحْمَهٍ مِنْک تُجَلِّلُنَاهَا وَ عَافِیَهٍ مِنْک تُلْبِسُنَاهَا بِرَحْمَتِک یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
خدایا! ما به تو شکایت می کنیم از نبودن پیامبرمان _ که درود تو بر او و خاندانش باد _ و غایب بودنِ سرپرستمان و زیادیِ دشمنانمان و اندک بودنِ تعدادمان و سختیِ آشوب هایی که بر ما وارد می شود و شورش هایی که علیه ما بر پا می شود.
پس بر محمد و خاندانش درود فرست و ما را بر این امور یاری کن، با گشایشی که به سرعت برایمان قرار می دهی، و برطرف کردنِ بدحالی که به ما عارض شده، و کمکی که عزتمندانه می رسانی، و سیطره همه جانبه حق که آشکار می کنی، و رحمتی که بزرگی بخشِ ما قرار می دهی، و سلامتی که به ما می پوشانی.
[خدایا! همه این درخواست ها را] به سبب رحمتت به ما عطا فرما، ای رحم کننده ترینِ رحم کنندگان!
نکته ها
# شکایت یعنی اظهار اندوه و بیان گرفتاری. از آموزه های دینی چنین آشکار می شود که بی تابی و شکایت از سختی ها وقتی به درگاه خدای چاره ساز باشد پسندیده است. (اللَّهُمَّ إِنَّا نَشْکو إِلَیْک)
# زنده بودنِ پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم و ظهور امام عجل الله تعالی فرجه الشریف در جامعه، نعمت های بی نظیری است که ما در این دوره از آن ها محروم هستیم. از این رو اندوه خویش را به درگاه خدای متعال ابراز می کنیم. (اللَّهُمَّ إِنَّا نَشْکو إِلَیْک فَقْدَ نَبِیِّنَا صَلَوَاتُک عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ غَیْبَهَ وَلِیِّنَا)
# «فتنه» به معنای قرار دادن سنگِ طلا در آتش است تا طلای خالصِ آن از ناخالص جدا شود. بر این اساس، یکی از نتایج سختی های دوره غیبت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف این است که در اثر سختی های طاقت فرسای این دوره، مؤمنانِ حقیقی از کسانی که ادعای ایمان دارند، شناخته می شوند. (وَ شِدَّهَ الْفِتَنِ بِنَا)
# «تظاهر» به معنی کمک کار شدن و پشت به پشت هم دادن است. در دوره غیبت، همه گروه های جبهه باطل دست به دست هم می دهند تا عرصه زندگی را بر پیروان حق و منتظران امام موعود عجل الله تعالی فرجه الشریف تنگ کنند. این سختی ها به حدی است که گویا زمانه علیه مؤمنان است.
# هر چند در دوره غیبت، تمام جبهه کفر و نفاق با کثرت و فراوانیِ عِده و عُده به مقابله با شیعیان و منتظران امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف می پردارند، ولی دقت در حوادث گذشته و آینده، این واقعیت را نمایان می کند که جبهه حق، علی رغم اندک بودنِ پیروانش، پیروز میدان های گوناگونِ مبارزه بوده، که هشت سال دفاع مقدس در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، از نمونه های آن است.
این پیروزی ها چیزی جز تحقق وعده های نصرت الهی و عنایت های امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف نیست؛ چراکه بر اساس بخشی از توقیع آن حضرت به مرحوم شیخ مفید، اگر دست یاری آن حضرت نبود، شیعه ریشه کن می شد: «... إِنَّا غَیْرُ مُهْمِلِینَ لِمُرَاعَاتِکمْ وَ لَا نَاسِینَ لِذِکرِکمْ وَ لَوْ لَا ذَلِک لَنَزَلَ بِکمُ اللَّأْوَاءُ وَ اصْطَلَمَکمُ الْأَعْدَاءُ...؛ ما از رعایت حال شما کوتاهی نکرده ایم و از یاد شما غافل نیستیم، و اگر [توجه ما نسبت به شما] نبود، هر آینه سختی ها به شما هجوم می آوردند و دشمنان، شما را ریشه کن می ساختند».
پیام ها
1. مؤمنان در برابر سختی ها میدان را رها نمی کنند و هم رنگ جماعت نمی شوند؛ بلکه صبر پیشه می کنند و از خدای متعال یاری می طلبند. (وَ کثْرَهَ عَدُوِّنَا وَ قِلَّهَ عَدَدِنَا وَ شِدَّهَ الْفِتَنِ بِنَا وَ تَظَاهُرَ الزَّمَانِ عَلَیْنَا فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَعِنَّا عَلَی ذَلِک بِفَتْحٍ تُعَجِّلُهُ)
2. زیادی جمعیتِ دیگران، به معنی حقانیت آن ها نیست. (کثْرَهَ عَدُوِّنَا وَ قِلَّهَ عَدَدِنَا)
3. پیروی از حق، باید با پایداری در برابر سختی ها همراه باشد. ( وَ شِدَّهَ الْفِتَنِ بِنَا وَ تَظَاهُرَ الزَّمَانِ عَلَیْنَا فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَعِنَّا عَلَی ذَلِک بِفَتْحٍ تُعَجِّلُهُ)
4. امید به گشایش و فرارسیدن یاری الهی در هیچ حالتی نباید از بین برود. (شِدَّهَ الْفِتَنِ بِنَا وَ تَظَاهُرَ الزَّمَانِ عَلَیْنَا فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَعِنَّا عَلَی ذَلِک بِفَتْحٍ تُعَجِّلُهُ وَ بِضُرٍّ تَکشِفُهُ)
5. منتظران امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف هر مقدار هم که در سختی ها قرار بگیرند، دست نیاز و کمک خواهی به سوی دشمنان دراز نمی کنند؛ بلکه فقط از خدای متعال یاری می طلبند. (وَ أَعِنَّا عَلَی ذَلِک بِفَتْحٍ تُعَجِّلُهُ وَ بِضُرٍّ تَکشِفُهُ)
نگارش این کتاب، در روز جمعه، بیست و هشتم صفر المظفر 1434 مطابق با 22 دی ماه 1391 پایان یافت. این روز از سویی متعلق است به امام زمان، حضرت مهدی موعود عجل الله تعالی فرجه الشریف که از غیبتش به پیشگاه خدای متعال شکایت می کنیم و از سویی سال روز شهادت دردانه هستی، رسول مکرم اسلام صلی الله علیه و آله و سلم و امام حسن مجتبی عليهالسلام است، که مصیبت خویش را در سوگشان ابراز می کنیم و از غم فراق آن بزگواران نیز به درگاه الهی شکایت می بریم. و الحمدلله رب العالمین.
منبع: شرح دعای شریف افتتاح - محسن قرائتی