- امام صادق علیه السلام: دعا کن و مگو که کار از کار گذشته است. زیرا دعا، عین عبادت است. خداوند می فرماید: «کسانی که از عبادت من گردن فرازی کنند؛ به زودی با خواری به دوزخ در می آیند.» و فرموده است: «مرا بخوانید تا پاسختان دهم.»
- امام صادق علیه السلام: خداوند به وسیله ی دعا آنچه را که می داند برای آن به درگاهش دعا می شود و او، آن را اجابت می نماید، دفع می کند و اگر بنده به آن دعا موفق نشده بود، هرآینه به او بلایی می رسید که ریشه اش را از زمین می کند.
- امام علی علیه السلام: دعا کلید های کامیابی و رمز های رستگاری است و بهترین دعا دعایی است که از سینه ی پاک و دلی پارسا برآید. مناجات مایه ی نجات است و اخلاص، مایه ی خلاص. پس هرگاه هراس و بی تابی بالا گرفت به خدا باید پناه جست.
- امام صادق علیه السلام: هرگاه به یکی از شما رقت قلب دست داد، دعا کند. زیرا قلب تا خالص نشود رقت نمی یابد.
- امام صادق علیه السلام: لقمان به فرزندش گفت: «...وقتی بر مرکب خویش سواری، به خواندن کتاب خدا بپرداز، وقتی سرگرم کار هستی تسبیح بگو، و هرگاه که تنها بودی به دعا مشغول شو.»
- پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله به علی علیه السلام فرمود: به برکت وجود امامان از نسل توست که به امتم باران داده می شود و دعایشان مستجاب می شود، خداوند، بلا را از آنان برمیگرداند و رحمت، از آسمان فرود می آید.
- پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله : هرگاه فردی از شما دعا می کند، تقاضاهای بزرگ بنماید؛ زیرا بر خداوند هیچ چیز بزرگ (سنگین) نمی آید.
- امام علی علیه السلام: دعا کردن را پنج موقع مغتنم شمارید: هنگام خواندن قرآن، هنگام اذان، هنگام بارش باران، هنگام برخورد دو صف برای شهادت و هنگام دعای ستمدیده. زیرا هیچ مانعی میان آن و عرش نیست.
- امام باقر علیه السلام می فرماید: خداوند از میان بندگان مومنش بنده ای را که بیشتر دعا کند دوست می دارد. پس بر شما باد دعا کردن در سحرگاهان تا طلوع خورشید؛ زیرا این، وقتی است که در آن درهای آسمان باز می شود و روزی ها تقسیم می شود و حاجت های بزرگ برآورده می گردد.
- امام صادق علیه السلام: جدم می فرمود:«در دعا کردن پیش دستی کنید؛ زیرا بنده، چنان چه اهل دعا باشد وقتی بلایی بر او نازل شود و دعا کند، گفته می شود:«صدایی آشناست!» و چنان چه اهل دعای بسیار نباشد، وقتی بلایی بر او نازل شود و دعا کند، گفته می شود:«تا به حال کجا بودی؟!»
- امام صادق علیه السلام: هرگاه حاجتی داشتی، وضو بگیر و دو رکعت نماز بخوان، سپس حمد و ثنای خدا را به جای بیاور و نعمت هایش را یاد کن، آنگاه دعایت اجابت می شود.
- امام صادق علیه السلام : هرکه شب را با وضو بخوابد، آن شب، بسترش مسجد اوست و اگر برخیزد و نماز بخواند و سپس به ذکر خدا بپردازد، هرچه از خدا بخواهد، به او عطا می فرماید.
-
پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله : هرکس دعایش را به همه ی مردان و زنان مومن تعمیم دهد، دعایش مستجاب می شود.
-
سپاس خداى را سزاست بر هر نعمتى كه بر من ارزانى داشته يا موجود مى باشد.
- پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله : دعا، كليد حاجت است و لقمه‌هاى حلال، دندانه هاى آن كليدند.
- پیامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله : خداوند عزّوجل شرم می‌کند از بنده‌اش که با جماعت ، نماز بخواند و سپس حاجتش را از او بخواهد و برود و حاجتش را برآوده نسازد.
- امام صادق عليه‌السلام : دعا، مخزن اجابت است، همچنان كه ابر مخزن باران است.
- پیامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله : ناتوانترین مردم كسی است كه از دعا كردن ناتوان باشد.
- پیامبر اکرم صلى‌الله‌عليه‌وآله : ترک دعا گناه است.
مصاحبه با حجت الاسلام وافی
مصاحبه با حجت الاسلام والمسلمین وافی، پژوهشگر در زمینه دعا پژوهی و صحیفه پژوهی
بسم الله الرحمن الرحیم
ضرورت پرداخت به صحیفهی سجادیه
محور این گفتگو را پیرامون صحیفهی سجادیه قرار می‌دهیم. به عنوان اولین بحث ضرورت پرداختن به صحیفهی سجادیه را بفرمایید؟
ضرورت پرداختن به صحیفهی سجادیه و انس به آن را می‌توان از چند جهت مورد بررسی قرار داد:
1.اصل جریان دعا
ما معتقدیم صحیفه ی سجادیه به جهت دلالت، سند و اعتباری که دارد؛از معصوم (ع) صادر شده است. پیش از آن که برویم به سراغ دعاهای امام سجاد (ع)؛ جریان دعا را بررسی می‌کنیم. باید بدانیم که این مقوله چه ویژگی‌ها و خصوصیاتی دارد که صحیفه ی سجادیه دارا است.
در اینجا 5 نکته را عرض می‌کنم.
- دعا محافظ و نشان دهنده مسیر رو به جلوی بشریت
امروزه با خلأ هویت و اضطراب در جامعه مواجه هستیم . خیلی از تفکرات ، مکاتب و نگاه ها به نقطه‌هایی رسیده‌اند که به فکر نجات افتاده‌اند؛ به دنبال یک وسیله و دستاویز برای رهایی از این خلأ و ضعف روحی در جامعه می‌گردند علی الخصوص در نسل جوان. که این به دو جهت است : یکی به جهت نیازی که جوان برای اشباع نیازهای روحی و روانی خودش دارد. دوم اینکه جوان در مقابل هجمه‌های مختلفی که به او وارد می‌شود (شیطان، نفس عماره ، طاغوت) احساس نیاز می‌کند که چگونه خودش را حفظ کند.
دعا سلاح المؤمن است. منظور از سلاح جنبه‌های بازدارنگی نیست. یعنی انسان تنها خودش را در مقابل هجمه‌های بیرونی مواظبت و مراقبت نمی‌کند. بلکه به نوعی بازکننده‌ی پیش‌رو هست. یعنی سلاح هم بازدارندگی دارد و هم پیش‌رو را باز می‌کند و به جلو می‌برد. دعا هم انسان را حفظ می‌کند و هم بینشی می‌دهد که می‌توان بر اساس آن به جلو حرکت کرد. جامعه نیاز به حفاظت در مقابل خلأها و خطرها دارد؛ از طرفی باید راه خود را نیز پیدا کند.
- بینش درمانی دعا
یعنی زمانی می‌گوییم مطلبی مورد نیاز است، اما گاهی می‌بینیم که کسانی با دعا ارتباط برقرار کرده‌اند؛ چه تفاوت‌هایی کرده‌اند. یکی از جاهایی که می توان این مطلب را ملموس‌تر دید؛ زیارت عتبات عالیات است. روحانیونی که فرهنگ دعا را بین کاروان ترویج دادند؛ واقعاً حال و هوای کاروانشان، نوع همکاری،رفتار و کردار کاروانیان با دیگر کاروان‌ها متفاوت بود.
مجموعه های مشاوره در دنیا، در دوره‌ای رفتار درمانی داشتند. مثلاً می‌گفتند که یک ماه رفتاری را امتحان کن و نتیجه را به ما اعلام کنید. اکنون خیلی‌ها به این نتیجه رسیدند که باید بینش درمانی کنند. زیرا رفتار و اعمال انسان ها در محدوده‌ی باورها، طرز بینششان قرار گرفته است.
«اِلهی هَب لی قَلبًا یدنیهِ مِنک شَوقُهُ وَ لِسانًا یرفَعُ اِلَیک صِدقُهُ وَ نَظَرًا یقَرِّبُهُ مِنک حَقُّه[1]» منظور از بینش همین مطلب از دعا است. یعنی شوق در کار بیاید و همراه با صداقت شود خداوند در مرحله‌ی سوم کمک می‌کند.
اگر بینش درمانی اتفاق بیفتد در حوزه‌ی رفتار،انسان‌ها درست خواهند شد. اگر جامعه دچار ناهنجاری شده است، به باورها،اعتقادات و بینش و نگاه به مسائل مشکل دارند. دعا، بینش درمانی برای جامعه دارد. طبیعتاً در حوزه‌ی رفتار اثر دارد اما رفتار درمانی نمی‌کند.
3.جنس واژه‌های دعا
کلمات و تعابیر دعا از معصوم آورده شده است. ما معتقدیم وقتی معصومین (عليهم‌السلام) کلماتی را برای ارتباط با خالق انتخاب می‌کنند؛ بار معنایی خاصی دارند. دعا می تواند عمق حقیقت خواسته‌های انسان‌ها را برساند. یعنی حداکثر خواست بشر در ادعیه مطرح شده است.
«و اللازم لکم لاحق و المقصّر فی حقّکم زاهق [2]» یعنی در دعا نمی‌توان از امام پیشی گرفت.
به طور مثال در تعبیری دارد: «قَدْ أَتَیْتُكَ یَا إِلَهِی»[3] معنای «قد» یعنی به تحقیق. بنده‌ای که دارد «قد اتیتک» را می خواند؛ این واژه برای هر کسی یک نوعی آمده است. هر کسی آمدن خویش را به تحقیق عرض می‌کند. برای بعضی‌ها این جمله یعنی: خدایا! باورم نمی شود که آمده‌ام؛ این یک نوع تلقین است. برای کسی آمدن سخت است. نمی‌توانسته دل از دنیا بکند «وَنَفسی بِخیانتِها، غَلَبَنی هویی[4]» این فرد اگر بگوید «قد اتیتک» یعنی خداوندا! بالاخره من آمدم.
شخص دیگری حالت خوف دارد، برای اینکه به خود و خدایش اعلام کند که من آمده‌ام تا بایستم . برگشت ندارم . دیگری ترس دارد از اینکه نکند برود و برنگردد. درست است تمام این جملات تأکید و تحقیق است؛اما همین‌ها برای هر کسی با جنس خود فرد متفاوت است.
این واژه‌شناسی دعا را نمی‌توان نادیده گرفت. به دلیل «فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا » یعنی میل به بی‌نهایت؛ در این میل و توجه به بی‌نهایت، انسان نمی‌تواند کلمه‌ی بهتری را استخدام کند. اگر هم می‌توانست، جرأت پیدا نمی‌کرد. بعضی از حرف‌هایی که در ادعیه، همچون مناجات شعبانه و صحیفهی سجادیه آمده است، اگر ائمه به ما یاد نداده بودند، هیچگاه جرأت به زبان آوردن آن را نداشتیم. مثل: إِلَهِي إِنْ أَخَذْتَنِي بِجُرْمِي أَخَذْتُكَ بِعَفْوِكَ[5].
اگر به معنای لفظی ترجمه کنیم، مطلب نادرست است. اما می‌دانم به استناد این واژه، معنای مؤاخذه آمده است.
چرا بنده می‌تواند مؤاخذه کند؟ زیرا خداوند آنقدر به بنده لطف دارد، گاهی نیاز را می‌گیرد و تبدیل به ناز می‌کند. یعنی اجازه‌ی ناز دادن به بنده می‌دهد.
به طور مثال: بچه غذا نمی‌خورد. بچه به پدر می گوید اگر این کار را نکنی، من غذا نمی‌خورم. اگر غذا نخورد، به خودش ضرر می‌رسد.اما پدر می‌گوید باشد ، کار را انجام می‌دهم.
با توجه به مثال بالا، گاهی با نیاز، ناز می‌کنیم.
«الـهي لَوْلاَ الْواجِبُ مِنْ قَبُولِ اَمْرِكَ لَنَزَّهْتُكَ مِنْ ذِكْري اِيّاكَ[6]» اگر امر نکرده بودی که من صدایت بزنم و نامت را نخوانم، اسم تو منزّه بود که بر زبانم بیاید. اسمی که من می‌برم به قدر فهم و شکر من است. نه به قدر خداوند متعال. یا در ماه رجب صدا می‌زنیم « اَنا مُطِيعُ مَنْ أَطَاعَنِي» این جنس از اطاعت چه تفاوتی با هم دارند. خداوند متعال کنار این اطاعت، آن اطاعت را آورده است. در شب‌های ماه رجب صدا می‌زند:» اَنا مُطِيعُ مَنْ أَطَاعَنِي»
جریان صحیفه سجادیه
صحیفه سجادیه در حالات، مکان‌ها و فضاهای گوناگون در برابر موضوعات متفاوت آمده است. یعنی مجموعه‌ای از زندگی انسان، حقیقت انسان است. بینش و راه و ترکیبی از اخلاق،اعتقادات در حوزه رفتار و فکر و نظر را به انسان می دهد.
صحیفه سجادیه، کتاب سبک زندگی اسلامی
صحیفه سجادیه کتاب سبک زندگی است. در یک بُعد حرکت نکرده است، برای بیماری، خوشی، نعمت‌های همسایگان، مشکلات همسایگان و اتفاقات ناگوار و طرز نگاه به آنها و ... همچنین برای ورود به ایام و مناسبت‌ها و ... نکاتی را دارد. اگر معتقد به ضرورت ارائۀ سبک زندگی دینی هستیم، صحیفه سجادیه را نمی‌توان نادیده گرفت. به دلیل تنوع، فراگیری موضوعات بهترین نسخه برای سبک زندگی است.
کلام حکیمانۀ مقام معظم رهبری پیرامون صحیفه سجادیه
رهبر معظّم می‌فرماید: صحیفه کتاب زندگی عارفانۀ عاقلانۀ خردمندانه است . مجموعۀادعیه ائمه (عليهم‌السلام) باید در کنار هم قرار بگیرد تا ابعاد مختلف زندگی بشر را جوابگو باشد.
بنابر این صحیفه سجادیه مجموعه‌ی کاملی از ادعیه است.
مأموریت امام سجاد (ع) در قالب دعا و نیایش
دعاهای ائمه اطهار (عليهم‌السلام) با دعای امام زین العابدین (ع) فرقی نمی‌کند؛ اما خداوند زمینه‌هایی را برای ائمه اطهار (عليهم‌السلام) برای پیشبرد مأموریت‌های خودشان و رسیدن به نقاط هدفشان، فراهم کرده بود؛ مثلاً امام حسن مجتبی (ع) به گونهای، امام حسین (ع) با قیام کربلا، حضرت امام باقر و صادق با مجالس درس و موعظه‌شان؛ حضرت علی بن موسی الرضا (ع) با حرکت مدینه به خراسان؛ زمینه‌های ایشان بوده است. ایشان بر اساس مأموریت‌هایشان عمل می‌کردند؛ نه بر اساس شرایط و مصالح دوره‌ی خویش. اما مأموریت امام زین العابدین (ع) به دلایل شرایط ضعف نیرو و سرخوردگی شیعه، توطئه‌ها و مشکلات ؛ در دعاها و مناجاتهای ایشان تعریف شده است. یعنی مأموریت امام سجاد (ع) در قالب دعا خودش را نشان داده است.
راوی می‌گوید: وقتی ما در مورد توحید صحبت می‌کردیم و دچار تردید شده بودیم؛ دیدیم در کنار حرم پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآلهامام زین العابدین با حمد مناجات با خدا را شروع کردند؛ و در اثر دقت در این عبارات دیدیم ایشان حمدهایی را می‌خوانند که جواب حرف ماست و جواب اشکالات ما را در این حمد گفتند.
بنابر این جریان امامت امام زین العابدین (ع) در صحیفه سجادیه متجلّی شده است .
نکاتی در مورد صحیفهی سجادیه
- آخرین نکته در صحیفه سجادیه به عنوان ضرورت این است که ما باید به دنبال متن و نسخه‌ای به عنوان اصل دعا، سبک زندگی دینی بگردیم.
- متن صحیفهی سجادیه به گونهای است که اگر درست ترجمه شود و انس با مذاق دعا داشته باشد؛ نسخه‌ی کامل و بی‌نظیری برای درمان جامعه می‌باشد.
- شکل ، ساختار، نوع کلمات از صدر تا ذیل صحیفه در بین ادعیه کم نظیر است.
مجموعه‌ای از عواملی که ذکر شد؛ شما را واداشته است که ورود میدانی به بحث صحیفه داشته باشید. همچنین عاملی شد که شما بنیاد صحیفه را تشکیل بدهید. لطفاً تاریخچه‌ای از بنیاد صحیفه را بیان فرمایید.
سه اتفاق برای شکل‌گیری این بنیاد مؤثّر بود.
- برخورد اهل سنت در سال 71 در ایران‌شهر با صحیفهی سجادیه. در همان سال خدمت مقام معظّم رهبری رسیدم و وقایع را خدمت ایشان گفتم. بزرگان اهل سنت با نوعی اعجاب، احترام، خضوع با صحیفه سجادیه برخورد می‌کردند. در همان ابتدا فهمیدم که این کتاب می‌تواند کانون وحدت، در بحث‌های مذهبی،اعتقادی باشد. بنده سفری به سوئد داشتم ؛ درآنجا فرازهایی از مناجاتهای صحیفه را می‌خواندم، اسقف آنجا می‌گفت:امکان دارد من به نسخه‌ای از صحیفهی سجادیه برای استفاده در کلیساها دست پیدا کنم؟ این امر نشان می‌داد که از نگاه برون دینی و از منظر ادیان دیگر، صحیفهی سجادیه مورد توجه قرار می‌گیرد.
- ورود به اتحادیه انجمن دانش‌آموزان با رابط‌های دبیرستانی؛ ما با آنها دعای 25 صحیفه سجادیه را شروع کردیم. محور بحث ما دعای امام زین العابدین (ع) برای فرزندانشان بود. در آنجا متوجه شدیم ایشان «ابا الامة» است. اما جوانان بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند . منشور جوان‌گرایی و جوانی است. از برخورد دانش‌آموزان و جوانان متوجه شدیم که کشش فوق العاده‌ای به صحیفهی سجادیه وجود دارد.
- وضعیت عمومی جامعه در فقدان اخلاق و تقوای در رفتار و زبان؛ درمان جامعه در صحیفهی سجادیه وجود دارد. این درمان را چندین بار تمرین کردیم. خیلی از این افراد وقتی با صحیفهی سجادیه ارتباط برقرار کردند ، به طور کامل درمان یافتند . زیرا همانطور که گفته شد ، صحیفهی سجادیه بینش درمانی می‌کند.
امام علی (ع) می‌فرمایند:اگر گرایشات انسان عوض شود، لذت‌ها و تلخی‌های زندگی او عوض می‌شود و معنای دیگری پیدا می‌کند.
صحیفهی سجادیه باعث می شود که گرایش انسان‌ها عوض شود.
چرا به سراغ صحیفهی سجادیه رفتید؟
در سال 86 برای اولین بار، نامه‌ای نوشتم که باید این اتفاق بیفتد. کتابی همچون صحیفهی سجادیه به عنوان یک محتوا، مبنای فکری – اعتقادی باید در جامعه بیاید. این محتوای خام که در پوششی از اسرار است و دارای ظرایف و پیچیدگی های خاصی است؛ را بر بال هنر و رسانه بیاوریم تا به یک منبع تغذیه فکری در جامعه امروز تبدیل شود. در نتیجه باید مؤسسه‌ای باشد که این گذر را انجام دهد.
نکته‌ی بعد این بود که با چه روش‌هایی انس به صحیفهی سجادیه، به فرهنگ عمومی تبدیل شود.
همچنین سامان‌دهی نوع فعالیت‌ها، حمایت‌ها،نظارت‌ها، حجم و سطح دوره‌ی گذر را باید در مجموعه‌ای شکل بدهیم. البته باید در جامعه توسط ائمه جماعات، روحانیون و ... شکل بگیرد. اما جایی باید باشد که این فعالیت‌ها را تقویت کند؛ آسیب‌ها و خلأها و نیازها را تشخیص دهد.
بنیاد صحیفهی سجادیه نقش حمایتی و روش‌مندکردن این فعالیت‌ها را به عهده دارد. این بنیاد فعالان این عرصه را دور هم جمع کرده است. این فعالان، تحقیق‌ها و تلاش‌های خود را در اختیار مؤسسه قرار می‌دهد، و مؤسسه نیز با هنر و رسانه در جهت تغذیه‌ی فکری جامعه برآید. این تغذیه فکری باید نسبت به سن‌های مختلف، فضاهای مختلف، گوناگون باشد.
شما نیاز دارید به طور مستمر با کسانی که در زمینه‌ی سجادیه فعالیت دارند،ارتباط برقرار کنید. این ارتباط تا چه حدی برقرار شده است؟
شاید از نظر کمیت، این افراد زیاد نباشند ولی از نظر کیفی فوق‌العاده هستند.
دغدغه‌ی محققین
این‌ها هم دغدغه‌ی خاصی دارند،این دغدغه‌ها از جوشش‌های درونی نشأت گرفته است. « إِلَهِي انْظُرْ إِلَيَّ نَظَرَ مَنْ نَادَيْتَهُ فَأَجَابَكَ» اینان مصداق این جمله هستند. کسانی که در صحیفهی سجادیه ورود پیدا کردند؛مصداق یکی از مصادیق این دعا هستند. یعنی به ایشان عنایت شده است که جوشش‌های درونیشان فعال شده است و در این قضیه موج غالبی وجود نداشته است که انسان‌ها را به طرف صحیفهی سجادیه بکشد. درست است به برکت نظام اسلامی، توصیه‌های مقام معظم رهبری و سایر بزرگان دینی به ترویج صحیفهی سجادیه کمک‌های شایانی کرده است. ولی جوشش درونی این افراد نباید فراموش شود.
عظم و اراده‌ی بی مثال محقّقین
نکته‌ی بعدی در مورد این افراد، همت و کوشش آنها است. این افراد دنبال موقعیت و ظرفیت می‌گردند. ما در خیلی جاها ظرف کار پیدا می‌شود ولی نیرو نداریم؛ اما در این عرصه هم احساس دغدغه است و هم همت و عزم اراده وجود دارد.
ما در مراحل اولیه ارتباط هستیم. ضمن اینکه بنیاد دعا نیز به ما در این امر کمک کردند و اخیراً فعالان و صحیفه پژوهان را در نشستی دور هم جمع کردند و محفل گرمی را تدارک دیدند ؛ این امور زمینۀ بسیار خوبی برای ارتباط برقرار کرده است. صحیفه سجادیه به دلیل تنوع موضوعات، بسیاری از مجموعه‌ی فرهنگی را شامل می‌شود.
لازم به تذکر است که دامنه و گستره‌ی موضوعات صحیفه ی سجادیه بسیار زیاد است، گاهی یک فرازی از دعا، می‌تواند برنامۀ پیشبرد یک مجموعه باشد. مثلاً در مرزبانی؛ ما دانشگاه دفاع ملی داریم. این دعا می‌تواند کاری کند که ما دفاع ملّیمان را تعریف کنیم. حتی یک جمله از دعای امام سجاد (ع) می‌تواند برای تمامی فعالان تربیت خانواده کارساز باشد. دقیقاً این مطلب، کار یک مجموعه و دو مجموعه نیست. تمام مجموعه‌ها باید دست در دست هم بگذارند.
صحیفهی سجادیه در نگاه به دشمن شناسی
راجع به شناخت دشمن، برا ی سربازان نکاتی را گفتم. نکاتی که حضرت سجاد (ع) در دعای صحیفهی سجادیه برای شرایط دشمن گفتند. تعبیراتی همچون « و داف لی قوتل سمومه و سدد نحوی صوائب سهامه»[7] دشمن با یک ابزار ساده‌ای نمی‌آید،« و لم تنم عن عین حراسته»[8] یک لحظه خواب نمی‌رود و از شما غافل نیست. یک عده می‌گویند خبری نیست. دشمن یک لحظه چشم از من و شما برنمی‌دارد. امام (ع) دشمن را ضعیف نشان نمی‌دهد. البته در فراز بعدی بعد از این که قوت دشمن رانشان می‌دهد؛ بعد ضعف خود را برای این به غرور دچار نشویم برمی‌شمارد. اما می‌گوید:« فَنَظَرْتَ یـَا إلـَهِـی إلـَى ضَعْفِی» من با تمام ضعف‌هایم تو را دارم. ایشان اول دشمن را می‌بیند، خصوصیاتش را مطرح می‌کند؛ ضعف‌های خود را بازگو می‌کند تا جریان توکل را نشان دهد. این نگاه را در بحث نظامی داشته است. ما هنوز با این روش به دعا نگاه نکرده ایم.
چه عرصه‌هایی را می‌توان تعریف کرد که برای ترویج صحیفه مؤثر باشد ؟
ترویج صحیفه و راه‌اندازی این بنیاد، فرهنگ عمومی کردن صحیفهی سجادیه و همچنین بهره‌مندی از این ادعیه شیوه‌هایی دارد.بنده معتقد هستم صحیفه دعای آخر الزمان است. چطور می‌توانیم به این صحیفه وارد بشویم.
1.جمع آوری داده‌ها
ما هنوز نمی دانیم در عرصه‌های مختلف چه کارهایی شده است. گام اول این است که ما داده‌ها را کاملاً جمع آوری کنیم. این جمع آوری با یک تجزیه و تحلیل انجام می‌شود.
درست است در بخشی از موضوعات کار انجام شده است، اما باید تقویت شود. در قسمتی نیز باید کار شروع شود؛ چون تا بحال انجام نشده است.
در بعضی از موضوعات کار شده، اما کار اشتباه و ناصحیح شده است. بعضی از ترجمه‌ها به جای اینکه کمک به صحیفهی سجادیه کند، آسیب می زند.
موازی کاری‌های بیهوده، کارهای حجیم کم اثر؛ این‌ها را می توان در جمع آوری داده‌ها به دست آورد .
2.بعد پژوهشی و تولید محتوای خام
بعد از شناخت آسیب‌ها خلأها و جمع آوری داده‌ها، باید تولید محتوای خام کرد.
3.مدیریت رسانه‌ای
کسانی که می‌توانند بگویند با چه قالبی می‌توان این محتوا را به جامعه داد. مثلاً گاهی با تئاتر، تصویرگری مفاهیم صحیفه سجادیه را می توانیم به جامعه تزریق کنیم.
بعد از این مرحله ما باید بهترین محتوا را در دست متخصصین قرار بدهیم تا بتوانند بهترین قالب را برای جامعه انتخاب کنند. اگر توزیع، تبلیغات مناسب برای محصول انجام نشود؛ محصول به شکست می‌خورد. کاری که انجام می شود باید ماندگار باشد.بنده معتقد هستم؛ برای ایجاد جریان عمومی در جامعه نباید به این نکات اکتفا کرد.
مثلاً به جامعه باید اعلام شود حفظ سه فراز از صحیفهی سجادیه در میان تمام خانواده‌ها، جوایز نفیس کشوری دارد. صحیفه‌خوانی ، مسابقات حفظ صحیفه سجادیه را شروع کنیم.
بنیاد باید جریانات مردمی را سامان‌دهی کند. همان کاری که در حفظ قرآن شکل گرفت ؛ همانگونه که برای مصرف یک نوع غذا تبلیغات می‌کنند ؛ باید برای صحیفه‌خوانی نیز اینچنین شود.
جنبه‌های حمایتی و حفاظتی فارغ از تولی‌گری در این عرصه باید شکل بگیرد.
در پایان مطلب خاصی دارید بفرمایید؟
در بحث دعا و صحیفهی سجادیه ، دغدغه‌هایی وجود دارد. مثلاً شعرای آیینی ما باید به صحیفه ی سجادیه ورود پیدا کنند. فرازهایی از دعا وجود دارد که اهل ادب می‌توانند از آن استفاده کنند. مداحان، هیئت‌های باید فرازهایی از صحیفهی سجادیه را بخوانند. گروه‌های تواشیح نیز باید این کار را انجام بدهند. باید افراد خاص، ابتدا از دریای بی‌کران صحیفهی سجادیه سیراب شوند؛ تا در ارتباط با جامعه بتوانند اثر گذار باشند.
از وقتی که در اختیار ما قرار دادید ، بسیار متشکریم .
[2] . دعای ندبه.
[3] . دعای کمیل.
[4] . دعای کمیل.
[5] . دعای مناجات شعبانیه.
[6] . مناجات الذاکرین.
[7] . صحیفهی سجادیه.
[8] . همان.
